Địa chí văn hóa Thành phố Hồ Chí Minh

Nhu cầu tìm hiểu văn hóa của nhân dân ngày càng nhiều, đòi hỏi có một công trình nghiên cứu khái quát về phần đất xưa Gia Định, một vùng đất mới của Tổ quốc Việt Nam. Công việc nghiên cứu, chỉ riêng về lịch sử Saigon (tức Gia Định kinh 1790, nay là thành phố HCM) cũng phải la công việc của nhiều người, nhiều bộ môn khoa học xã hội và khao học tự nhiên theo một chương trình đồng bộ, có mục tiêu và định hướng lâu dài.

Theo chủ trương của Thành Ủy TP. HCM, mà trong thư của đồng chí Nguyễn Văn Linh, nguyên Bí thư Thành ủy đã nói rõ, trước mắt là cần nghiên cứu và giới thiệu ĐỊA CHI VĂN HÓA THÀNH PHỒ HỒ CHÍ MINHnhằm ‘góp phần làm cho con người Thành phố hiểu mình là ai và đồng bào cả nước, bè bạn bên ngoài hiểu thế nào là con người TP HCM”.

Ban chủ nhiệm công trình ĐỊA CHI VĂN HÓA THÀNH PHỒ HỒ CHÍ MINH là các giáo su, nhà nghiên cứu: Trần Văn Giàu, Trần Bạch Đằng, Nguyễn Công Bình, với sự tham gia của nhiều nhà nghiên cứu về xã hội ở Thành phố. Trong quá trình thực hiện công trình nghiên cứu này, các tác giả được sự chỉ đạo và giúp đỡ tận tình của Ban Tuyên huấn, Ban Khoa giáo Thành ủy, công trình nghiên cứu này chia thành 4 tập:

Tập I có các bài nghiên cứu về lịch sử như tiểu sử, sơ sử, địa lý lịch sử, lược sử chống Pháp và chống Mỹ ở TP. Saigon trước đây.

Tập II gồm các tiểu luận về văn học như văn học dân gian, văn học Hán Nôm, văn học chữ Quốc ngữ trên đất Saigon thế kỷ 17, 18, 19, từ tiếng nói Saigon đến tiếng nói TP. HCM, văn học chữ quốc ngữ cuối thề kỷ 19 đầu thế kỷ 20. Thơ văn yêu nước 30 năm cách mạng và kháng chiến (1945-1975).

Tập III có các tiểu luận về Nghệ thuật trên địa bàn thành phố như hát bội, cải lương, kịch nói, điêu khắc, hội họa, kiến trúc, âm nhạc…

Tập IV gồm các bài nghiên cứu về Đạo lý và ứng xử của người Thành phố, về đấu tranh tư tưỏng từ xưa đến nay, giao lưu văn hóa ở thành phố, tín ngưỡng tôn giáo và chủ nghĩa vô thần, lịch sử giáo dục, Saigon khỏe, văn hóa vật chất, lễ nghi phong tục…

Nhìn chung, các tác giả ĐỊA CHI VĂN HÓA TP.HCM đã khái quát được lịch sử truyền thống, đóng góp thêm những tư liệu mới, có giá trị, góp phần khẳng định những phẩm chất tốt đẹp của con người Thành phố qua nhiều thời kỳ lịch sử, đã làm rõ một cách có hệ thống tinh thần sáng tạo về lĩnh vực văn hóa, vật chất và tinh thần của nhân dân Thành phố, cũng cố niềm tin cho mọi tầng lớp nhân dân tiếp tục sự nghiệp của những ngưòi đi trước, xây dựng thắng lợi chủ nghĩa xã hội ở Thành phố.

Xin trân trọng giới thiệu với bạn đọc cuốn ĐỊA CHI VĂN HÓA THÀNH PHỐ HCM (phần lịch sử) của tập thể các tác giả công trình nghiên cứu. chúng tôi mong nhận được nhiều ý kiến đóng góp của các nhà nghiên cứu cũng như đông đảo bạn đọc.

Sách mới nhất