Hôn nhân gia đình trong xã hội hiện đại – TS. Nguyễn Minh Hòa

Bắt đầu để tâm đến vấn đề hôn nhân và gia đình vào năm 1986, lúc đó tôi đang là nghiên cứu sinh tại trường Đại học Tổng hợp Quốc Gia Matxcơva mang tên Lômônôxốp.
Trong khoảng thời gian này cả ở hai nước Việt Nam và Liên Xô (cũ) đang có những sự thay đổi dồn dập về chính trị và kinh tế. Việt Nam bắt đầu công cuộc đổi mới, chuyển dần từ nền kinh tế bao cấp sang kinh tế thị trường, tiến hành mở cửa với thế giới. Cùng thời gian, Liên Xô cũng tiến hành công cuộc cải tổ sâu rộng, những biến đổi diễn ra cực kỳ mau lẹ. Tất cả những biến đổi mạnh mẽ trong kinh tế đã để lại những hệ quả dữ dội trong xã hội. Một trong những dấu ấn dễ thấy nhất là trong đời sống gia đình. Cứ 100 gia đình có vợ, chồng sang Liên Xô vào thời gian này dưới mọi hình thức (nghiên cứu sinh, thực tập sinh, học tập, lao động, công tác dài ngày) thì có đến hơn 60% ly hôn, số còn lại thì đa phần sống trong bầu không khí lục đục nghi kỵ. Những vấn đề như ngoại tình, cặp đôi tạm bợ, quan hệ tình dục cởi mở (nhất là trong sinh viên), thậm chí giết vợ bỏ tủ lạnh đã nổi lên như một hiện tượng xã hội bất thường. Chính hiện tượng xã hội vừa lý thú vừa bi thương này đã quyến rũ tôi trong suốt 12 năm liên tục, từ 1986 đến 1998 tôi đã tập trung nghiên cứu về hôn nhân và gia đình ở Việt Nam mà tiêu điểm ở Thành phố Hồ Chí Minh.
Trong các dịp đi công tác nước ngoài tôi cũng dành thời gian để nghiên cứu gia đình Châu Âu như Nga, Ba Lan, Đức, Áo và các nước Châu Á láng giềng như Đài Loan, Hàn Quốc, Ấn Độ, Philippines, Indonesia.
Trong hơn 12 năm tôi đã đăng tải hơn 100 bài viết trên các tạp chí, báo ngày, chuyên san và một số bài trên các báo và tạp chí nước ngoài. Đặc biệt từ năm 1995 – 1998 công trình nghiên cứu “Nhân diện và dự báo về hôn nhân và gia đình ở thành phố Hồ Chí Minh” mà tôi chủ trì đã nhận được hai giải thưởng lớn của Uỷ Ban Dân Số và kế hoạch hóa gia đình Quốc gia và giải thưởng đặc biệt của hội nhà báo Việt Nam. Công trình này đã được nhà xuất bản Thành phố Hồ Chí Minh in thành sách nhân dịp kỷ niệm 300 năm Sài Gòn – Hồ Chí Minh.
Để kết thúc một chặng đường nghiên cứu, tôi tập hợp một số bài viết rải rác trên các báo, tạp chí lại để in thành sách.
Những bài này được viết theo nhiều tình huống khác nhau. Có bài viết theo yêu cầu của tạp chí, có bài là tham luận hội thảo khoa học, lại có bài viết theo đặt hàng của báo để khơi mào cho một cuộc tranh luận, hay có bài viết gấp gáp phục vụ cho sự kiện mang tính thời sự nóng hổi… do vậy bạn đọc sẽ thấy có ý tưởng đã được nghiên cứu ngẫm kỹ càng, có ý tưởng chỉ mới chợt lóe, có suy nghĩ mới chỉ như một sự gợi mở chưa được chín cần phải được tiếp tục đào bới thêm.
Do tập họp từ những bài báo riêng lẻ cho nên rất khó sắp xếp thành hệ thống, ở đây tôi tạm xếp làm hai phần, phần thứ nhất có tiêu đề là: “Một vài đểm nhấn về hôn nhân và gia đình trong xã hội đương đại”, phần này tôi chỉ đăng tải một số bài viết về hôn nhân và gia đình ở thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam và trên thế giới. Phần thứ hai với tiêu đề là: “Tình yêu-Hôn nhân và Gia đình trẻ trong thời mở cửa”, phần này chủ yếu là đăng tải một số suy nghĩ trên kết quả nghiên cứu, quan sát về thanh niên Thành phố Hồ Chí Minh trong khoảng thời gian từ 1990 trở lại đây.
Trong khi đăng tải trên báo và tạp chí các bài viết đều bị cắt ngắn đi do khuôn khổ tờ báo, tạp chí có hạn, lần này biên soạn thành sách tôi lấy lại nguyên văn các bài viết để bạn đọc hiểu hơn ý đồ của tác giả. Mỗi bài viết đều mang dấu ấn của một thời điểm lịch sử nhất định. Do vậy có những chuyện nêu ra vào thời điểm đó thấy cần thiết và hợp lý thì nay thấy lạc hậu. Thậm chí có một vài quan điểm có vẻ như mâu thuẫn nhau. Nhiều số liệu thống kê đã cũ nhưng tôi vẫn giữ nguyên mà không bổ sung hay sửa đổi vì chính với những số liệu đó bạn đọc sẽ hình dung ra khung cảnh xã hội vào thời điểm đó. Số liệu thì bao giờ cũng lạc hậu theo dòng thời gian, nhưng tôi tin rằng những kết luận, những dự báo, những nhận định mang ý nghĩa định tính thì sẽ có ý nghĩa và có tuổi thọ lâu dài hơn số liệu định lượng.
http://www.ybook.vn/ebook/2358/hon-nhan-gia-dinh-trong-xa-hoi-hien-dai

Sách mới nhất